Γράφει ο Ιστορικός Ερευνητής- Γιώργος Μπατζακίδης
ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ.
ΠΡΌΚΕΙΤΑΙ, ΙΣΩΣ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΟΘΩΜΑΝΟ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ.
Ο ΞΑΝΘΙΩΤΗΣ ΑΓΙΑΝ ΤΟΠΟΥΖΛΟΥ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΑΓΑ ΜΙΡΙ-ΑΛΕΜ ΚΑΙ Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥΖΛΟΥ ΡΙΦΑΤ ΜΙΡΙ ΑΛΕΜΖΑΝΤΕ Ο ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΆΝΟΥ ΜΑΧΜΟΎΤ Β’.
ΕΝΤΟΠΙΣΤΗΚΕ Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ.
ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΑΚΌΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ.
İSKEÇE΄Lİ AYÂN TOPUZLU MUSTAFA AĞA MİR-Î ALEΜ
(1735-1828).
Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνά μου,ο Μουσταφά Αγά γεννήθηκε στην Ισκέτσε/Ξάνθη το 1735 και ήταν γόνος της αρχαίας και σεβάσμιας οικογένειας του οίκου των Τοπουζλού. Όπως αναφέρεται στην ταφική του στήλη με πολλή περηφάνια, ο μακρινός του πρόγονος τον οποίο αποκαλεί προπροπάππου του, πολέμησε στην άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Ο Μουσταφά Αγά ως Αγιάν/Προεστός, ενίσχυσε την υποδομή της Ισκέτσε/Ξάνθη, χρηματοδοτώντας τζαμιά και δημόσιες δομές (Özkaya, 1985). Από το B.O.A. (C.DH 132/6543), προκύπτει ότι ο İskeçe΄li Ayan Topuzlu Mustafa Ağa διορίστηκε Mir-î Alem το 1795. Η δράση του συνδέθηκε με την ενίσχυση της οθωμανικής διοίκησης στη Θράκη που ως Ξανθιώτης γνώριζε καλά. Ωστόσο, η συμμετοχή του στην καταστολή αντιφρονούντων ομάδων, όπως καταγράφεται σε έγγραφα του Βουλγαρικού Εθνικού Ιστορικού Αρχείου (BNIA, Φ. 23-Κ-1892), δείχνει τη διττή φύση της εξουσίας του. Φαίνεται πως υπήρχε η ανάμειξή του σε θέματα στρατηγικής και συνέβαλε ενεργά στη διοίκηση ως τοπικός ηγέτης, υποστήριξε την κεντρική πολιτική του Μαχμούτ Β΄. Αρχειακές πηγές από το Βελιγράδι (BOA) αναφέρουν τη συμμετοχή του σε έργα υποδομής (Demirel, 2018, Academia.edu). Σύμφωνα με μια άλλη μελέτη αυτή του Mehmet Mert Sunar στο Academia.edu (2018), υποστηρίζει πως ο Mustafa Ağa χρησιμοποίησε οικονομικούς πόρους από την διοικητική του περιφέρεια, για την υποστήριξη του Μαχμούτ Β΄κατά των Γενιτσάρων.
Σύγχρονες μελέτες αναλύουν την αλληλεπίδραση ποίησης και πολιτικής υπό τον Μαχμούτ Β’, ενώ νέες έρευνες μέσα από τα Οθωμανικά αρχεία, προσφέρουν πλαίσιο για την κατανόηση της εποχής (βλέπε Λεωνίδας Μοίρας, Η Ελληνική επανάσταση μέσα από τα μάτια των Οθωμανών, Εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2020, γ’ έκδοση. Leonidas Moiras ). Ο Μαχμούτ Β΄ αντιμετώπισε βαθιές κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις και προώθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις (κατάργηση των Γενιτσάρων, κεντρικοποίηση), αυτές οι αλλαγές επηρέασαν πολύ έντονα τη γραφειοκρατία της κεντρικής διοίκησης καθώς και την λογοτεχνία της εποχής που χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για προπαγάνδα υπέρ του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ (βλ.ποιητής της μεταρρύθμισης İskeçe΄li Topuzlu Rif΄at Mir-î Alemzade)…
Από τον επίλογο…
Σήμερα, πολλοί απόγονοι του αρχαίου οίκου των Τοπουζλού υπάρχουν και ζούνε στην Κωνσταντινούπολη, αναρωτιέμαι, άραγε γνωρίζουν την σπουδαία κληρονομιά της ιστορίας της οικογένειας των προγόνων τους και το όνομα που κουβαλούν;
Η εργασία περιλαμβάνει δέκα επτά σελίδες και παρατίθεται σε link ολόκληρη παρακάτω.
Θερμές ευχαριστίες και στον αξιότιμο καθηγητή Οθωμανολόγο και δάσκαλό μου Ηλία Κολοβό για τα μαθήματα οθωμανικής γλώσσας.
Εβλιάς Τσελεμπής
Καθώς επίσης και στους Ferda Firdevs Tmr ve Hayrullah Satılmış αξιότιμους δασκάλους από την Τουρκία για την αμέριστη βοήθεια που μου παράσχουν κάθε φορά που το ζητώ.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΤΑΦΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
HÜVEL BÂKÎ
CEDDİ ÂLÂSI FETHİ CELİLİ KONSTANTİNİYYE MÜCAHİDİNİNDEN
OLUP DOKSAN ÜÇ EVLADA NAİLİYYETİYLE İŞTİHAR EDEN
İSKEÇE΄Lİ MİR-İ ALEM TOPUZLUZADE EL HAC MUSTAFA AĞA΄NIN
RUHUNA FATİHA
SENE 1244/1828
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
Ο ΑΙΩΝΙΟΣ (ΘΕΟΣ)
Ο ΜΑΚΡΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΟΝΟΣ ΗΤΑΝ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΠΟΥ
ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΞΗ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
ΠΟΥ ΕΛΑΒΕ ΤΗΝ ΦΗΜΗ ΚΑΙ ΕΓΙΝΕ ΞΑΚΟΥΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΑ
ΕΝΕΝΗΝΤΑ ΤΡΙΑ (ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ) ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΑ
Ο ΞΑΝΘΙΩΤΗΣ ΜΙΡ-Ι ΑΛΕΜ ΤΟΠΟΥΖΛΟΥΖΑΝΤΕ ΕΛ ΧΑΤΖ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΑΓΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ (ΕΛ ΦΑΤΙΧΑ)
ΕΤΟΣ ΕΓΙΡΑΣ 1244/1828.
Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΤΑΦΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
HÜVEL BÂKÎ DİRİĞ KİM PEDERİM HACI MUSTAFA AĞA
VEFAT ETTİ DEVLETDE İDİ MİR-İ ALEM
EĞERÇE SİNNİ GİBİ DOKSAN ÜÇ OLUP EVLADI
VELİ YİRMİ İKİ KALDI RİHLET ETTİĞİ DEM
KİMİ KAPUCUBAŞI KİMİSİ MÜDERRİSDİR
KİMİSİ LAYIK-I LÜTF-İ ŞAHEN-ŞEH-İ ÂLEM
NE FAİDE YİNE HÜKM-I KADER BULUP YERİNİ
FELEK DEDİKELRİ GADDARDAN GÖRÜLDÜ SİTEM
GÖZÜM YAŞIYLA DEDİM RİF΄AT ANA TARİHİN
BIRAKTI ALEMİ GİTDİ BEHİŞTE MİR-İ ALEM
SENE 1244/1828.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.
Ο ΑΙΩΝΙΟΣ (Ο ΘΕΟΣ)
ΑΛΙΜΟΝΟΝ ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΓΙΑ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΝ ΧΑΤΖΗ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΑΓΑ.
ΥΠΗΡΕΤΗΣΕ ΩΣ ΜΙΡΙ-ΑΛΕΜ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕ.
ΜΟΛΟΝΟΤΙ ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ ΕΝΕΝΗΝΤΑ ΤΡΙΩΝ ΕΤΩΝ, ΟΣΑ ΚΑΙ ΤΑ (ΠΝΕΥΜΕΤΙΚΑ) ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ
ΟΤΑΝ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ, ΑΠΕΜΕΙΝΑΝ (ΕΝ ΖΩΗ) ΤΑ ΕΙΚΟΣΙ ΔΥΟ.
ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ (ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ) ΕΓΙΝΑΝ ΚΑΠΟΥΤΖΟΥΜΠΑΣΙ, ΚΑΠΟΙΑ ΕΓΙΝΑΝ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΥΜΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΡΗΣ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ ΤΩΝ ΣΟΥΛΤΑΝΩΝ.
ΤΙ ΑΞΙΑ ΕΧΟΥΝ ΟΜΩΣ ΟΛΑ ΑΥΤΑ! ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΝ ΦΥΓΕΙΝ ΑΔΥΝΑΤΟΝ.
Η ΜΟΙΡΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΚΛΗΡΗ ΚΑΙ ΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΧΑΡΙΖΕΤΑΙ (ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ) ΣΤΟ ΝΑ ΠΡΟΣΒΑΛΛΕΙ.
ΜΕ ΒΟΥΡΚΩΜΕΝΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΟΥ, ΕΓΩ Ο ΡΙΦΑΤ (Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ), ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ
ΠΟΥ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΚΑΤΕΛΕΙΞΕ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ Ο ΜΙΡΙ-ΑΛΕΜ.
ΕΤΟΣ ΕΓΙΡΑΣ 1244/18
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ-O-Ξανθιώτης-Αγιάν-Τοπουζλού-Μουσταφά-Αγά-Μιρ-Ι-Αλεμ
